Un: Abdul Jawad Hussu.

Pode un manifesto poético ser un manifesto?

na Vía norte da cidade de Vigo sempre sopraba un vento de mil demos. Aquel balcón sobre da ría semellaba un miradoiro para avistar cascos inimigos, tropas de desembarco agachadas tras das amuras, periscopios… pero tamén un planalto para despedirmos da mocidade, dunha noiva chamada iria que ía ser o amor para sempre e non o foi, dos soños de termos un lugar onde facer a vida certa lonxe da morte, de guerras sempre lon- xanas porque a nosa non deixaríamos que volvera nunca máis.

Dous: Abdul Khaleq Baba.

Na Vía Norte da cidade de Vigo resisten uns cines cativos e pouco glamurosos nos que non é axeitado convidar a directores que queiran facer un manifesto poético e político ao mesmo tempo. Nin poetas que encontren no cinema vetas de minerais sen explorar aínda no mapa internacional da cobiza e da infa- mia. Foi neles onde entrei intrigado por un título do que xa sabía que non ía ser unha experiencia nin moito menos amabel.

Tres: Abdul Rauf al-Fara.

Por iso me deixou abraiado que a parella que me precedeu na taquilla mercara palomitas para acompañar o tempo de viaxe A zona de interés. Dixenllo á taquilleira dobrada de tendeira: Cómo se poden pedir palomitas para ver unha longametraxe como esta de Jonathan Glazer? Porque este lme en fóra de campo amosa a vida da familia de Rudolf Höss, o comandante de Auschwitz-Birkenau, nun chalé con piscina e xardín rente (parede con parede) do campo de exterminio. Non vemos o que pasa da outra beira do muro, por riba do cal amosan as chemi- neas, a torre de vixilancia, o arame, e escoitamos, si, algún berro, algún disparo, ordes, e un remorso como de mercante de grande tonelaxe que endexamáis apaga as caldeiras, as cámaras: un xordo ruído de rodas que trituran a humanidade por quen decidiu que ten dereito de vida e morte sobre os despoxados da súa cidadanía, virados en insectos por decreto. Por outra banda, devorar palomitas mentres se contempla A zona de interés era unha sorte de reproducción a escala do mundo que habitamos. Porque para vivir deixamos a dor, a inxustiza, o insoportábel en fóra de campo, sen que a conciencia xere tirizós ou eccemas morais. Pois o espectáculo é iso, sociedade do espectáculo. e non ten consecuencias. non as ten?

Catro: Murad Abu Saifan.

despois do que está a acontecer en Gaza e Cisxordania, é posíbel seguir contemplando lmes do holocausto sen pensar que a lexitimidade das vítimas está a apodrecer por se convertiren en verdugos? imos ter lmes incontabeis sobre do que está a facer israel nos territorios ocupados? un crime non xus- ti ca outro. Unha limpeza étnica non lava outra. Os crimes de lesa humanidade teñen de ser condenados e impedidos sempre se non queremos que a lei do máis forte campe.

Cinco: Nabil al-Eidi.

Ao sair do cinema, máis aló das doce da noite, cruceime cun home que durmía na rúa do Príncipe sen nin sequer unha manta. Cruceime con conveciños, compatriotas, concidadáns, que tamén volvían aos seus lugares para pasar a noite. Como eles, eu tamén seguín o meu camiño. Acostumámonos a todo, normalizamos o que non é normal, nin moito menos tolerábel. Pero é así como vivimos, como eleximos vivir. Sen sacar consecuencias incómodas, intolerabeis. Porque non é fácil ser Simone Weil, aquela lósofa francesa que discutíu aos berros con León Trotski na casa dos seus pais en París pola liquidación de tantos inimigos do pobo, inimigos da revolución; aquela lósofa francesa que para coñecer de primeira man a vida que levaban os obreiros traballou como unha máis, como fresadora na Renault, a pesares da súa fraqueza física; aquela lósofa francesa que se desencantou do seu fascinio polos homes de Durruti na nosa Guerra Civil cando comprobou que tamén eles, como os fascistas, celebraban a morte de inocentes. Simone Weil era a coherencia extrema de vivir como se pensa para non pensar como se vive. emporiso non é fácil ser como ela. A canto teríamos de renunciar hoxe mesmo, esta mesma noite, se decidiramos ser radicalmente coherentes co que pen- samos?

Seis: Najwa Radwan.

Pode un manifesto ser un manifesto sen ser poético?

Virxinia Woolf consideraba a lectura como un acto disocia- tivo, é decir, que cando lemos nos dividimos en dous, de tal xeito que o estado de lector consiste na completa borradura do ego, mentres profesamos unha perpetua unión con outra mente. Ler é ser xeneroso co tempo, sermos outros íntima e intensamente, falar de vagariño cos outros esmagados pola en- granaxe incomprensíbel do mundo.

Sete: Nisreen al-Najar.

Cando era cativo na cidade de Vigo, como cando era mozo na cidade de Compostela, como cando estudiei teatro e xornalismo na cidade de Madrid, endexamais imaxinei ou desexei achegarme como correspondente a unha guerra. Sempre tivera medo da violencia física: prefería que me pegaran a pegar. Aínda hoxe. Pero cheguei un día ao meu xornal daquela e o redactor xefe de internacional preguntóume se quería ir a Saraxevo. Deseguida pensei nunha bala cativa entrando a cámara lenta na miña cabeza. E sentín curiosidade morbosa por como se sobrevive nunha cidade sitiada, e por como se manexa o medo, como se vive e como se morre, e como non se perde a humanidade… e de que xeito contar a morte, a guerra, o desasosego, a desespranza.

Oito: Oday al-Sultan.

Tiven a sorte e a desgraza de ver de moi preto a dor dos demais, en Bosnia, en Ruanda, en Liberia, nos dous Congos, en tantos lugares onde o peor da nosa especie se amosaba con tanta crueldade como na nosa guerra civil, onde a piedade era un can de palleiro, onde a vida semellaba non valer un pataco. Aínda que tamén, nese mesmo corazón das tebras, tamén te encontrabas con xente que prefería morrer a matar, ou daba todo o que tiña, incluso a vida, polos outros.

Nove: Zayd al-Bahbani.

Qué aprendín? Que as palabras poden matar cando son como puños, cando son como pistolas ou coitelos. Pero que as palabras tamén poden consolar, limpar, acariñar, compadecer. e que cando non teces a sintaxe con toda a exactitude, a beleza e o agarimo, aínda que sexa para dar conta do espanto, estamos a rematar aos mortos, estamos a remexer as feridas das vítimas, es- tamos a emporcar o seu sofrimento. O noso deber é de memoria e de xustiza, aínda que coas nosas palabras non se troque o curso nin o estado das cousas. non son o mesmo e dou grazas a non sei quén por terme achegado a ese pozo da nosa condición para ver o pior e o mellor do que somos capaces de facermos.

Dez: zeyn al-Jarusha.

Canto tempo sería preciso para dar conta esta tarde de marzo en Compostela, na que abrimos con este manifesto non sei se poético ou antipoético un festival que quere facer da poesía un lugar de encontro contra da guerra, apenas once nomes dos 11.500 cativos asasinados en Gaza polas Forzas de Defensa de Israel? Forzas de defensa: non é nin ironía nin paradoxo, senón unha gura retórica algo peor: unha sorte de torcerlle o pescozo á verdade para que signi que o que queiramos que signi que. A 4 de febreiro desde ano xa inesquecibel de 2024, segundo o reconto que fixo o xornalista israelí Gideon Levy no diario Haaretz, que escribiu que eran 11.500 nenos e nenas mortos desde o 7 de outono. Porque en Israel aínda hai homes xustos entre as nacións. “Un horror desta magnitude non ten máis explicación que a existencia dun exército e dun goberno que carece dos lindes establecidos pola lei ou pola moral”, escribiu no seu xornal Gideon Levy, a quen decidín deixarlle o antepenúltimo parágrafo deste Manifesto fóra de campo, que é máis pregaria que manifesto.

O último é para o número once desta lista de 11.500 que xa son moitos máis, pero Zayne Shatat, como os outros dez, e os nomes dos que non atesoirei aínda, non tiña nin siquer un ano cando chegóu a morte para levalo á lacena da nada. Eran bebés. A 4 de febreiro de 2024, douscentos sesenta nomes de bebés que tiñan cero anos foron segados deste mundo por bombas xusticeiras israelís. Cativos fóra de campo, fóra da conciencia, fóra da poesía, da vida que non van vivir endexamais. Non levo conta dos cativos nin de todos os inocentes asasinados en Ucraína, en Sudán, na República Centroafricana, en tantos outros lugares que non figuran nos mapas da actualidade, que non son os da realidade. Como di a xornalista bielorrusa Svetlana Alexiévich, “a guerra é un asasinato”. Agora xa podemos comezar.

Posdata: Hai semanas preguntábanlle nunha entrevista a Residente:
—Falta valor nos músicos?,

e Residente respondeu:
—Penso que é peor: sinten indiferenza. Como di a cantiga de León Gieco, eu só lle pido a deus que a guerra nunca me sexa indiferente.